Tarihte Bugün; Sanayi Bakanı Samed Ağaaoğlu tarafından 6 Ağustos 1957 tarihinde liman tesisileri ve Lavuar alanı açılışını gerçekleştirdi.
Yükleme iskelesi Zonguldak’ta kentin kömürle ilişkisini anlatan en eski yapılardandır. Günümüzde bu iskelenin ayakları bir anıt olarak korunmaktadır. Üzerinde 1848 yılı yazsa da 1906 yılında inşa edildiği bilinmektedir. Bu iskele, limanın 1896 yılında inşasından sonra kömürün gemilere nakliyesinde kullanılmıştır (Şekil 3). 1906 yılında, Ereğli Şirketi tarafından (daha sonra Ereğli Kömürleri İşletmesi ve günümüzde ise Türkiye Taşkömürü Kurumu olarak faaliyetine devam eden) liman yükleme tesislerine bağlanan kömür yükleme iskelesinin üzerine taş kemer ilave edilerek Kilimli, Çatalağzı, Asma ve Kozlu bölgelerinden gelen kömürün gemilere seri olarak yüklenmesi sağlanmıştır. 1957 yılında tamamlanan yeni liman ve yükleme tesislerinden sonra tarihi iskelenin kömür yükleme faaliyetlerine son verilmiş, deniz yoluyla gelen misafirlerin karşılandığı ve liman vasıtalarının korunduğu rıhtım olarak kullanılmıştır (BKKA 2017). Kayıtlara “Şarjömen rapid” (Hızlı yükleme) olarak geçen bu iskeleye kadar şehrin en işlek caddesi boyunca uzanan raylar döşenmişti. Ocaklardan çıkarak yine şehir içindeki lavvarlarda (yıkama-zenginleştirme tesisi) işlem gören taşkömürü vagonlarla limana taşınmakta, bu yükleme yapısı üzerinden gemilere aktarılmaktaydı. Kireçtaşı bloklarından inşa edilen ve bir kısmı su içinde yüz yılı aşan bir süredir ayakta kalmaya devam eden bu anıtsal yapı, Karabük Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 17.02.2009 tarih ve 1190 sayılı kararıyla, “taşınmaz kültür varlığı” olarak tescil edilmiştir (batikaradeniz.gov.tr). Tarihi iskele Zonguldak kent siluetinde yer edinmeyi başarmış (BKKA, 2017) olup, kentin madencilik tarihine ışık tutan önemli anıt yapılardandır.
Lavvar Kuleleri Zonguldak şehir merkezinin Soğuksu bölgesi tarafında (üzülmez Deresi’nin batı tarafı) Ereğli Kömürleri İşletmesi (EKİ) tarafından 1957 yılında o zamanki teknoloji ile kurulan (İmamoğlu 2009) ve zamanla modernize edilen lavvar tesisi ekonomik ömrünü tamamladığı gerekçesiyle 2006 yılında başlayan yıkım işlemleri 2012 yılında sona ermiştir. “Taşınmaz kültür varlığı” olarak tescili istemiyle Karabük Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na başvurulmuş ve kurul yıkımdan arta kalan bir yapı, üç kule ve yeraltı silolarını tescil etmiştir (www. sabah.com.tr). Tescil edilen yapılardan biri olan Zonguldak Merkez Lavvar Kuleleri limanının inşasıyla birlikte kömür arıtma ve yükleme tesisleri kapsamında inşa edilmiştir. Merkez lavvarı kömür yıkama tesislerinde çeşitli eleme işlemleri sonrasında biriken sular içinde bulunan 0.5 mm’den küçük “şlam” kömürleri önce dekantasyon (aktarma) kulelerinde çöktürüldükten sonra, flotasyon (kömür taneciklerinin yüzdürülmesi) ile köpük halinde toplanır ve vakum filtrelerinden geçirildikten sonra, 0.5 -6 mm. kömürlere karıştırılırdı. Bu ayrıştırma işleminde bugün anıt gibi karşımızda olan üç kule (Şekil 4) kullanılmaktaydı
