Türkiye’de emeklilik sistemi üzerindeki baskı giderek artarken, bazı illerde emekli sayısının aktif çalışan sayısını geçtiği görülüyor. 2022 yılında sadece Sinop ve Zonguldak’ta emekli sayısı, sigortalı çalışanlardan fazlayken, 2023 yılında bu listeye Balıkesir, Bartın ve Giresun da eklendi. Bu gelişme, Türkiye’nin sosyal güvenlik sisteminde büyük değişikliklerin habercisi olabilir.
2023 yılına damgasını vuran Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile birlikte emekli olanların sayısında ciddi bir artış yaşandı. SGK verilerine göre, yaşlılık aylığı alanların sayısı bir önceki yıla göre 2 milyon kişi artarak 11,5 milyona yükseldi. Buna ölüm aylığı da eklendiğinde toplam emekli sayısı 15,2 milyona ulaştı. Aynı dönemde aktif sigortalı sayısı ise 1 milyon kişi azalarak 25,3 milyona geriledi.
AKTİF/ PASİF ORANINDA DRAMATİK DÜŞÜŞ
Sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği açısından kritik olan aktif/pasif oranı, yani çalışan başına düşen emekli sayısı, giderek geriliyor. 2022 yılında bu oran Türkiye genelinde 2,01 iken, 2023’te 1,66’ya düştü. Bu durum özellikle Zonguldak, Sinop, Balıkesir, Bartın ve Giresun gibi illerde daha belirgin hale geldi. Örneğin, Zonguldak’ta bir emekliye düşen aktif çalışan sayısı 0,98’den 0,84’e düştü; yani 100 emekliye sadece 84 sigortalı çalışan düşüyor.
EMEKLİLİK YAŞINDA DÜŞÜŞ
EYT yasasının etkisiyle 2023 yılında emekli olanların ortalama yaşı ciddi bir düşüş gösterdi. 2022 yılında ortalama emeklilik yaşı 53 iken, 2023’te bu rakam 49’a geriledi. Özellikle SSK (4/1-a) kapsamında emekli olanların sayısındaki artış dikkat çekici. 2022’de bu statüde emekli olanların ortalama yaşı 53 iken, 2023’te bu yaş 49’a düştü.
EMEKLİLİK SİSTEMİNE YÖNELİK UYARILAR
Habertürk'te yer alan habere göre Türkiye’nin birçok ilinde çalışan sayısının emekli sayısının altına düşmesi, sosyal güvenlik sisteminin geleceği açısından büyük bir risk oluşturuyor. Uzmanlar, emeklilik yaşının düşmesi ve sigortalı çalışan sayısının azalmasıyla, emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği konusunda ciddi endişeler taşıyor. Amasya, Artvin, Aydın, Burdur, Çanakkale gibi illerde de benzer bir durumun yakın gelecekte yaşanması bekleniyor.
